Gerek dünyadan gerekse yaşanılan toplum içerisindeki olağan dışı olayların veya görsellerin gerçeğin dışına çıkmadan belli mecralar aracılığı ile aktarılmasına haber denir. Habercilik; politikadan, siyasete, ekonomiden, genel kültüre ve Magazin Haberlerine kadar aynı toplumu paylaşan insanları bilgilendirmek amacıyla yürütülen çalışmalardır. Haberler, yazılı, görsel veya sözlü niteliklerde olabilmektedir. Bir olayın haber değerinin olması, toplum açısından dikkat çekiciliğin bulunması ve haberin ulaştığı kişilerin kendilerinden de bir parça bulması bakımından çok önemlidir. Özellikle haber niteliği taşıyan ve güvenilir olması da yayın mecrasının devamlılığı açısından da önemlilik taşır.
Güncel yaşanılan olayların araştırılması, faili meçhul, gizli kalmış olayların çözümlenerek aydınlanması, İç ve dış kaynaklardan alınan bilgilerin sürekli aktarılarak, doğru günden oluşturulması Haberciliğin asli görevleridir. Radyo, Televizyon, Gazete geçmişten beri gelen en önemli haber kaynaklarımız olurken son yıllarda internet aracılığı ile yapılan haberler de büyük oranda tercih edilmektedir. Bunun önemli nedenlerinden biriside, insanların istediği ve istemediği haberleri kendi inisiyatifinde seçebilmesidir.
Ayrıca, toplumları bilgi ve bilinçlendirmeye yönelik yapılan birçok haber ile toplum bilincini oluşturmaya yönelik olumlu mesajlar verilmektedir. Doğru yapılan haberlerin yanı sıra aslı astarı olmayan haberler de yapılmaktadır. Yayıncılık ilkesine uymayan bu habercilik anlayışı ile toplum algısı yanıltılmakta ve doğru olan habere karşı da bir şüphe uyandırmaktadır.
Yerel habercilik, İl, ilçe, köy, mahalle gibi sadece belli bir kesime hitap eden ve belli sınırlar içerisinde haber yapılmasıdır. Yerel haberler de genellikle, esnafların yaşadığı sorunlar, toplum içerisinde yaşanılan olumsuz durumlara değinilerek, aynı toplumda yaşayan insanlara bilgiler sunulur. Yerel haberler; Televizyon, radyo ve yerel gazeteler aracılığı ile yayınlanır. Daha çok yaşanılan topluma yönelik haberlerin ön planda tutulduğu yerel haberler de yurt ve dünya gündemine oturan haberlere de değinilir.
Yerel habercilik, normal habercilik anlayışı ile yurt ve dünya gündemindeki olan olayları takip ederek doğru bilgiler vermek zorundadır. Kişilerin veya toplumların yaşanılan ortak sorunlarına çözüm bulmak da habercilik anlayışı ile çözümlenmektedir. Yerel haberler de ulaşılması istenilen bir birime daha kolay ulaşılabilir. Örneğin; Çevre sorunları ile ilgili yapılan haber doğrudan Belediyeyi ilgilendirir ve o şekilde istenilen mesaj olarak aktarılır. Bunların yanı sıra; iş arayanlar, emlak, araba satışı gibi unsurlara ilan sayfalarından kolaylıkla ulaşılması sağlanır. 80-90 yıllarda muhabirlerin araştırması ile pek çok başarılı özel haberler yapılmaktaydı. Fakat günümüze baktığımızda, yerel habercilik anlayışı da ajans haberciliğine bağlı olarak hareket etmektedir.
Habercilik ilkesine göre, yurt içi haberlerinin önemli olması kadar yurt dışı yani ulusal habercilik de çok önemlidir. Dünya gündeminde yer eden haberlerin doğru aktarılarak, gündemin güncel takip edilmesini sağlar. Özellikle, ekonomik alanda sürekli yapılan bilgilendirmeler ile para piyasasının doğru takip edilmesi sağlanır. Ticaret ile uğraşan pek çok iş adamı, fabrika veya esnafları ilgilendiren ulusal haberler, doğru aktarılmalı ve güncel olmalıdır. Ulusal haberciliğin de doğru ve güvenilir yapılması, kaynakların doğru araştırılması, kesinliği kanıtlanmadan halka ulaştırılmaması çok önemlidir.
Yanlış yapılan bir haber pek çok kesimi veya farklı ülkeler arasında olumsuz sonuçlara sebep olabilir. Özellikle; sıcak temas halinde olduğumuz Ülkeler arasında gerginliğe ve galeyana sebep olabilecek haberlerden kaçınılmalıdır. Toplumları kin, nefret gibi duyguları aşılayarak düşmanlığın arttırılması sonrasında ilişkilerin devamlılığı açısından olumsuz sonuçlar doğurabilir. Ne yazık ki, bazı dış Ülkelerin yapmış olduğu yanlış habercilik ilkesi ile Ülkemiz zaman zaman kötü tanıtılmakta ve o şekilde lanse edilmektedir. Bu durum birbirini takip eden dünya ülkeleri tarafından kötü bir ön yargıya sebep olabilmektedir.
Özellikle; ekonominin büyük bir bölümüne etki eden turizmciliği olumsuz etkileyerek hem ekonomik hem de siyasi anlamda zarar vermektedir. Bu nedenle ulusal habercilik anlayışının da kesin kaynaklara göre doğru bir şekilde aktarılması hem bizim açımızdan hem de haber yapan haber kanalı açısından büyük sorumluluk taşımaktadır. Yanlış yapılan haberler ile tüm ilişkiler zarar görebilir hatta savaşa dahi varan sonuçlara yol açabilir.
Son yıllarda habercilik sektöründe televizyon, Radyo, Gazete gibi yazılı ve görsel mecralara ilave olarak internet haberciliği de eklenmiştir. Hayatımızın tam merkezine yerleşen internet ve sosyal medyayı kullanmayan çok azdır. İnternet haberciliği, teknolojinin gelişmesi ile diğer haber kanallarının neredeyse önüne geçmeyi başarmıştır. Sosyal medya aracılığı ile gerek yurt içi gerekse yurt dışında olan biten her olay ile ilgili bilgi sahibi olmak mümkün. Tabi internet haberciliğinin artıları olduğu kadar eksilerinden de söz etmek mümkün.
Genellikle internet haberciliğinde fazlasıyla asparagas haberlere rastlayabiliriz. Yazılı ve görsel mecralarda yayınlanmamış bazı olaylar internet ortamında kolaylıkla paylaşılarak yayılır. Doğruluğu kesinleşmemiş bir haber sanki doğruymuş gibi araştırılmadan pek çok insan ya da kaynak tarafından paylaşılır. Bu aslında tehlikeli ve dikkat edilmesi gereken bir durumdur. Çünkü yanlış bir haberi aklamak veya düzeltmek zaman alabilir. Reklam unsurlarının da arttığını ve etkisini çokça gösterdiği düşünülürse, bu tarz haberlerin önüne geçmek imkânsız gibi görünebilir.
Haber değeri taşıyan bir başlık atılarak insanların ilgisini çekmeye yönelik yapılan haberler tıklandığında herhangi bir reklam sayfasına yönlendirilebilirsiniz. Bu nedenle, ne olursa olsun haberin doğruluğu açısından tek bir kaynağa bağlı kalınmamalı, mutlaka yazılı ve görsel yayınlanan haberler ile de mutabık olunmalıdır.
Haber veya habercilik anlayışı tamamen belli bir kesime veya tarafa bağlı kalınmadan özgür irade ile yapılması geren bir sorumluluktur. Bir haber yapılırken mutlaka iki tarafa da eşit davranılmalıdır. Bazı olaylar karşısında haber yapan kişinin kendi iradesine bağlı fikrini beyan eden yorumda bulunabilir. Ama kendi fikrini olayla bağdaştırarak o şekilde haber yapması kesinlikle yanlıştır. Haber ve basın özgürlüğünde kişi ve hak ve özgürlükleri, özel hayatın gizliliği de temel esastır. Hem haber yapan kişinin özgürlüğünün korunması, hem de haberi yapılan kişi ya da kurumun gizliliğin korunması yayın ilkesinin temel sorumluluklarındandır.
Maalesef, zaman zaman özgür habercilik ile sıkıntılı durumlarla karşı karşıya kalınabilmektedir. Özellikle, siyasi ve Ülkeyi ilgilendiren önemli konularda habercilerin basın özgürlüğü kısıtlanabilmektedir. Dış ülkelere bakıldığı zaman, bu konuda daha özverili ve fikir ve düşüncelere daha saygılı olunduğu görülmektedir. Haberciler, haberlerini özgürce yapabilmekte, fikirlerini açıkça ve korkmadan beyan edebilmektedirler. Tabi şu demek değildir ki, Basın özgürlüğü her şeyi yazma, söyleme anlamına gelmemektedir. Yapılan haberler de özgürce fikir beyan edilirken bir toplum veya şahsın kişilik haklarının korunarak zarar görmemesine de dikkat edilmelidir.
Daha önce de belirtmiş olduğumuz gibi haber kaynaklarının güvenilir olması çok önemlidir. Kaynakların araştırılıp, doğruluğu kesinleştikten sonra haber yapılmalıdır. Bir toplumun veya kesimin zarar görmemesi ve doğru bilinçlendirme yapılması bakımından çok önemlidir. Günümüzde bunun örneklerine sıkça rastlamaktayız. Toplumların en hassas oldukları konularda yapılan yanlış haberler ile halkı kin, nefret ve düşmanlığa yönlendirilmiş olur. Veya bir mecranın veya şahsın maddi ve manevi değerleri zarar görebilir.
Habercilik anlayışı gereğince haber değeri olmayan haberler insanların dikkatini çekmek adına yanlış Haber yapılması durumunda güvenirliliğini kaybeder. Bu nedenle Yurt içi ve dünya basını doğru takip edilmeli, tek bir kaynağa bağlı kalınmayarak birkaç güvenilir kaynaktan da teyit edildikten sonra yayınlanmalıdır.
Kültür-Sanat, bir toplumun kültürünü yansıtan önemli unsurlardan biridir. Her toplumun, her kültürün kendine has özellikleri bulunmaktadır. Bir toplumu birçok kültüre sahip insanlar oluşturur. Kültürleri birleştirmek, saygı çerçevesinde yaşam ortamı oluşturmak çok önemlidir. Bu da yine habercilik anlayışı ile meydana gelmektedir. Çünkü her toplumun sahip olduğu kültür özelliklerini tanıtmak habercilik ile olur.
Maalesef Ülkemizde kültür ve sanata çok fazla değer verilmemektedir. Kültür sanat etkinliklerinin başında Dizi Film, Sinema, tiyatro diğerlerine göre biraz daha tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra, resim, dans, opera gibi sanatsal etkinlikler biraz daha az tercih edilmektedir. Bunun en büyük eksikliklerinden biri de yeteri kadar kültür sanat haberlerinin yapılmamasıdır. Unutulmamalıdır ki; bir toplumum büyümesinin en önemli etkeni kültür bakımından gelişmiş olmasıdır. Aynı şekilde sanat da bir toplumun en önemli yapı taşlarındandır.
Toplumların tanınmasında ve ön plana çıkmasında sanatın çok önemli etkisi vardır. Gelişmekte olan ülkelere bakıldığında, Sanatsal alanda Ülkemize göre bir adım daha önde olduklarından söz edebiliriz. Ülkenin iyi tanınması, gündemde kalması kültür-sanat ile daha kolay olmaktadır. Tabi doğru yapılan habercilik ile doğru kitlelere ulaşarak doğru mesajlar verilmesi de bir o kadar önemlilik taşır.
Haber yazısında 5n1k olarak adlandırılan ne, kim, nasıl, nerede, ne zaman ve niçin sorularına cevap aranır ve haberin içerisinde yer alması gerekir. Ne; habere konu olan olayı verir. Kim; habere konu olan ilgili kişileri belirler. Nasıl; habere konu olan olaydaki yöntemi belirler. Nerede; habere konu olan olaydaki mekan ve yeri belirler. Ne zaman; habere konu olan olaydaki zamanı belirler. Niçin; habere konu olan olaydaki amacı belirler. Bu soruların cevaplarının bulunmadığı haberler eksik kabul edilir ve haberin okuyucusunun merakını gidermez.