Türkiye’de toplam doğurganlık hızı son 40-50 yılda sosyoekonomik ve sosyokültürel değişikliklerin etkisiyle belirgin bir şekilde azaldı. 2009’da binde 17,6 olan kaba doğum hızı, 2023'te binde 11,2’ye düşerken, toplam doğurganlık hızı 2,1’den 1,51’e geriledi. Aynı dönemde, nüfusun doğal artış hızı binde 12,5’ten binde 5’e indi.
Kaba ölüm hızı ise binde 5,1’den binde 6,2’ye yükseldi. Bölgesel farklılıklar da dikkat çekiyor. 2023’te Güneydoğu Anadolu’da kaba doğum hızı binde 19,3, Batı Marmara’da ise binde 8,9 olarak kaydedildi. Doğurganlık hızında da benzer eğilimler görülüyor.
Güneydoğu Anadolu’da 2,45 olan toplam doğurganlık hızı, Ortadoğu Anadolu’da 1,81, Kuzeydoğu Anadolu’da ise 1,75 olarak tespit edildi. Bu bölgelerde bile doğurganlık hızı, nüfusun kendini yenileyebilmesi için gereken 2,1’in altına düştü. Türkiye genelinde yaşlanan nüfus sorunu giderek artıyor.
Toplam doğurganlık hızının yanı sıra kaba doğum ve doğal artış hızlarının azalması, ülkenin yaşlanma sürecine girdiğini gösteriyor. Özellikle genç ve eğitimli nüfusun işsizlik oranının yüksek olduğu, ekonomik krizlerin yaşandığı dönemlerde daha da belirgin hale geliyor.
Uzmanlar, ekonomik koşulların iyileştirilmesi ve genç nüfusun iş bulma olanaklarının artırılması durumunda doğurganlık hızında bir artış olabileceğini savunuyor.
